Kawa to zdecydowanie najpopularniejszy napój na całym świecie. Pita jest od setek lat nie tylko w Europie, lecz także w Azji, na Bliskim Wschodzie czy też w obu amerykach. Jak się jednak okazuje, tak naprawdę wielu miłośników kawy nie ma pojęcia, skąd ten napój się wywodzi i jaka jest jego historia. Poznajmy więc początki kawy i to, jak zdobywała ona popularność. Gwarantuję, że będziecie nie raz zaskoczeni, jak wielką drogę przebył ten napój do naszych filiżanek.
Etiopia – ojczyzna kawy i legendy związane z jej odkryciem
Na początku trzeba się oczywiście dowiedzieć, skąd tak właściwie pochodzi kawa. w jakim kraju zaczętą ją pić po raz pierwszy i skąd rozpoczęła się jej wielka droga na szczyt, jeśli chodzi o najpopularniejszy napój?
Wiedzieć trzeba, że miejscem, skąd wywodzi się kawa, jest Etiopia. Jest to kraj stosunkowo mało znany przez Polaków, który raczej kojarzy nam się z biedą i gorącem. Na uwadze należy mieć to, że do dziś Etiopia jest największym producentem kawy na świecie.
Jak to się jedna stało, że zaczęto tam pić kawę? Etiopczycy wierzą, że odkrywcą kawy jest Kaldim — pasterz kóz żyjący w IX wieku. To właśnie on zaintrygowany zachowaniem zwierząt, którymi się opiekował, zaczął śledzić ich kroki i to, co robią. Zauważył on bowiem, że kozy są pobudzone i pełne energii. Zwierzęta zaprowadziły go do nieznanego mu krzewu i zaczęły jeść jego owoce. Kaldim zebrał te owoce i udał się z nimi do pobliskiego klasztoru, gdzie po wielu eksperymentach i różnych metodach obróbki, powstał wreszcie charakterystyczny napój.
Kawiarnie w Europie – miejsca, gdzie narodziła się kultura picia kawy
Skoro wiemy już, kto stoi za powstaniem kawy i gdzie się to wszystko zaczęło, warto sobie teraz odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że kawa jest pita w taki, a nie inny sposób. Skąd pochodzi znana nam wszystkim kultura picia tego napoju?
Miejscem, w którym można było dawniej wypić kawę, były oczywiście kawiarnie. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą jeszcze z 1475 roku. Wspomina się w podaniach o Konstantynopolu. Dość szybko, bo już w 1529 roku pierwsze kawiarnie pojawiły się w Europie, a było to wynikiem inwazji tureckiej. Stosunkowo późno, bo niemal 200 lat później, kawiarnie zaczęły pojawiać się na wyspach brytyjskich.
Kawa w kulturze Bliskiego Wschodu: tradycje i rytuały spożywania
W dzisiejszej kulturze zachodu picie kawy ma wymiar przede wszystkim praktyczny. Pobudzamy się dzięki niej, zyskując więcej energii oraz siły do wykonywania powierzonych nam zadań. Wiedzieć jednak trzeba, że w kulturze Bliskiego Wschodu wygląda to zupełnie inaczej.
Kawa na Bliskich Wchodzie jest napojem niezwykle ważnym, który symbolizuje gościnność. Odmówienie napicia się kawy może być odczytane nawet jako nieuprzejmość i być po prostu niegrzeczne względem zapraszającego.
Jak wygląda przygotowywanie takiej kawy? Na uwadze należy mieć przede wszystkim to, że ziarna są palone w obecności gościa, a dopiero potem przygotowuje się napój w specjalnym dzbanku, który przeznaczony jest to parzenia kawy po arabsku. W świecie arabskim wszystko to ma ogromne znacznie, nawet sposób rozlewania i picia kawy. Przyjmuje się, że z dzbanka musi być ona polana lewą ręką, a podana gościom prawą.
Ekspansja kawy do Ameryki: szlaki handlowe i wpływ na kolonizację
Jak to się stało, że kawa, którą zaczęto pić w Etiopii, trafiła na cały świat? Wiemy już, jak doszło do jej rozpropagowania po Europie. Co jednak wydarzyło się, że trafiła ona m.in. do Ameryki Południowej, skąd pochodzi obecnie około połowa jej produkcji?
Nikt z czytających nie będzie zapewne zaskoczony tym, że odpowiadają za to kraje europejskie, a w szczególności te, które posiadały wiele kolonii. Bardzo często dochodziło wręcz do wykradania sadzonek kawy i transportowania ich do Ameryki, aby tam uprawiać je z ogromnym zyskiem. Europejski klimat nie sprzyjał uprawie kawy, lecz podzwrotnikowe warunki w koloniach nadawały się do tego wprost idealnie.
Pojawienie się upraw kawy w Nowym Świecie wystarczyło, aby zainteresowała się nią ludność napływowa z Europy, która do tej pory nie miała z tym napojem styczności np. z powodu zbyt niskiego statusu społecznego. W mgnieniu oka doszło do rozpropagowania jej spożywania.
Kawa jako symbol luksusu i statusu społecznego na przestrzeni wieków
Nie od dziś wiadomo, że rzadkie i nowe produkty są niezwykle drogie. I choć dziś, gdy po kawę sięga dosłownie każdy, trudno nam sobie wyobrazić, że był to napój bogaczy, jednak tak to dokładnie wyglądało.
Na początku obecności kawy w kulturze zachodniej był to napój przeznaczony dla najwyższych warstw społecznych. Pierwsze kawiarnie odwiedzali jedynie dobrze urodzeniu i zamożni klienci. Aromat kawy i jej doskonały smak oraz oczywiście walory pobudzające zostały poznane przez niższe warstwy społeczne setki lat później, gdy kawa znacznie się upowszechniła. Wynika to przede wszystkim ze znacznego zwiększenia jej produkcji po rozpoczęciu upraw w Nowym Świecie.
Czy dziś kawa jest wyznacznikiem statusu społecznego? Sam napój zdecydowanie nie, choć nadal można postrzegać kawę w ten sposób, jeśli weźmie się pod uwagę sposób i miejsce jej picia.
